بازرس ایمنی جرثقیل های سقفی
در ادامه مجموعه مقالات چگونه بازرس ایمنی شویم در این قسمت به بازرسی جرثقیل‌های سقفی می‌پردازیم. با ما همراه باشید.
جرثقیل سقفی، سازه‌ای است که در داخل سوله‌ها، کارخانه‌ها، کارگاه‌ها و سایر محیط سرپوشیده جهت جابجایی و حمل بار استفاده می‌شود. تقریبا در هر محیط صنعتی و همچنین صنایع مختلف وقتی وزن تجهیزات به بیش از یک تن برسد بلافاصله نیاز به جرثقیل سقفی احساس می‌گردد. این تجهیز با توجه به اینکه در محیط‌هایی کار می‌کنند که ممکن است خطر آفرین باشند نیاز است که به صورت دوره‌ای مورد بازرسی قرار بگیرند. یکی از مواردی که نیاز است یازرسین ایمنی نسبت با آن اشراف کامل داشته باشند بازرسی جرثقیل‌های سقفی است که بر اساس به روز‌ترین استاندارد‌های روز جهان انجام می‌شود.
انجمن مهندسین مکانیک آمریکا (ASME) یکی از قدیمی‌ترین سازمان‌هایی است که دست به تدوین استاندارد زده است. این مؤسسه یکی از بزرگ‌ترین ناشران مجلات علمی و تخصصی است و همه ساله تعداد زیادی همایش تخصصی و حرفه‌ای در زمینه‌های مختلف مهندسی مکانیک برگزار می‌کند. این انجمن بالغ بر ۶۰۰ استاندارد و آیین‌نامه نوشته است. امروزه برای بازرسی جرثقیل‌های سقفی نیز از استاندارد ASME B30.2 که مختص جرثقیل‌های سقفی است که مورد استفاده قرار می‌گیرد.
جرثقیل‌های سقفی دارای بخش‌های مختلفی هستند که جهت آشنایی با آنها می‌توانید از مقاله اجزا جرثقیل‌های سقفی که در همین سایت موجود است کمک بگیرید. در ادامه در رابطه با مواردی که در هر کدام از این قسمت‌ها به طور مفصل مورد بازرسی باید صورت بگیرد توضیح خواهیم داد با ما همراه باشید.
یک بازرس فنی جرثقیل برای بازرسی باید به چه مواردی توجه کند؟
- اخذ اطلاعات جرثقیل
- بازرسی سازه جرثقیل
- بازرسی کابین جرثقیل
- بازرسی مجموعه سیم بکسل و درام
- مجموعه قرقره و قلاب
- بازرسی ترمز‌ها
- بازرسی‌های عملکرد قطع کن‌ها و سیستم برقی
- بازرسی سیستم‌های ریموت و سیستم برقی
- تست عملکردی
اخذ اطلاعات جرثقیل
در قدم اول باید اطلاعات جرثقیل‌ها را در چک لیست‌های مخصوص خود برداشت کرده که موارد زیر را شامل می‌شود:
شماره سریال، مدل، سال ساخت:
هر جرثقیل باید دارای یک شماره سریال و یا کد شناسایی مختص به خود باشد که معمولا به صورت یک پلاک بر روی وینچ آن درج شده است.
شرکت سازنده جرثقیل:
سازنده جرثقیل‌ها که معمولا بر روی پل یا وینچ آن نوشته شده است.
ظرفیت باربرداری جرثقیل:
معمولا جرثقیل‌ها دارای ظرفیت‌های متغیری هستند که بر روی پل جرثقیل و یا پلاک درج شده است.
دسته بندی جرثقیل‌های سقفی
بر اساس نوع پل، وینچ و نوع کاربریشان در تنوع‌های مختلفی ساخته می‌شوند: مشخص شدن نوع جرثقیل (بازویی، دیواری، مونوریل، دروازه ای و غیره)
مدل پل: به دو دسته کلی تک پل یا دو پل تقسیم می‌شوند.
مدل کالسکه : به دو دسته رو رونده و زیر آویز تقسیم می‌شوند.
اندازه گیری کورس حرکتی جرثقیل که شامل طول، عرض، ارتفاع است که با متر لیزری به راحتی قابل اندازه گیری هستند.
شرایط کاری جرثقیل
بسته به نوع محیطی که در آن کار می‌کند می‌تواند به شرایط نرمال،کار در شرایط انفجاری و مواد مذاب، اسیدی و غیره تقسیم شود. چرا که در شرایط کاری جرثقیل موثر است.
بازرسی سازه جرثقیل
تمامی قسمت‌های سازه جرثقیل باید به دقت مورد بازرسی قرار بگیرد. یکی از مهارت‌هایی که یک بازرس جرثقیل باید فرا گرفته باشد و تسلط کافی داشته باشد بازرسی جوش است.
بازرسی تیر حمال
در بازدید تیر‌های حمال جرثقیل باید بدون تغییر شکل، پیچدگی، ترک وخوردگی باشد.
بازرسی اتصالات پیچ و مهره
تمام اتصالات پیچ و مهره‌ای تجهیزات باید محکم و بدون لقی و شکستگی و یا زنگ زدگی باشد.
بازرسی اتصالات جوشی تیر‌های حمال
بازرس باید تشخیص دهد که ایا جوش دارای عیوب و ایرادی هست یا خیر. که می‌توان از دستگاه بوک مخناطیسی استفاده کرد.
بازرسی ظاهری پل، ریل و چرخ‌ها
- ریل‌ها و چرخ‌ها باید بدون تغییر شکل، پیچیدگی، ترک و خوردگی باشد.
- ریل‌ها باید بدون پستی و بلندی باشند و متوازی و تراز باشند که با استفاده از متر لیزری و تراز دستی آن را بررسی کرد.
- بر روی ریل حرکت‌های طولی و عرضی باید از RAIL SWEEP برای کنار زدن عوامل خارجی از روی ریل و پاکسازی استفاده شود.
4. بر روی انتهای ریل‌های جرثقیل باید ضربه گیر‌های لاستیکی و انعطاف پذیر تعبیه شوند.
بازرسی DROP STOP (موانع سقوط)
در جرثقیل‌های سقفی دو پل در صورت شکسته شدن چرخ جرثقیل تمهیداتی به جهت جلوگیری از سقوط کالسکه به پایین قرار داده می‌شود که از الزامات استاندارد برای این دسته از جرثقیل‌ها است.
مسیر دسترسی به روی پل
مسیر دسترسی به روی پل جرثقیل باید دارای نردبان ایمن و دارای حفاظ و بدون لغزش باشد.
برای آن دسته از جرثقیل‌های سقفی که دارای کابین برای اپراتور هستند باید شرایط زیر را دارا باشند:
- مسیر دسترسی به کابین اپراتور هم برای اپراتور و هم بازرس باید دارای شرایط ایمن و مناسب باشد.
- صندلی اپراتور باید راحت و مناسب باشد تا باعث ناراحتی اپراتور نشود.
- باید از یک سیستم تهویه مطبوع مناسب در کابین استفاده شود.
- شیشه‌های کابین باید سالم و بدون ترک و در شرایط کاری فضای باز از برف پاک کن استفاده شود.
- از تجهیزات هشدار دهنده برای آگاه سازی افراد بیرونی استفاده شود.
- در صورتی که جرثقیل در شرایط محیطی خاص و گرمای زیاد مشغول کار باشد باید از سپرحرارتی در کابین استفاده شود.
بازرسی سیم بکسل
شاید بتوان به جرات گفت نیمی از اهمیت یک جرثقیل به سیم بکسل آن بستگی دارد و این بازرسی باید به دقت صورت بگیرد.
- سیم بکسل باید بدون له شدگی، شکستگی، سوختگی و یا تغییر شکل باشد.
- شکستگی 12 نخ در یک لایه و یا 4 وایر از یک استرند باعث از نظر استاندارد مورد قبول نیست.
- در صورت کاهش قطر سیم بکسل بیش از 5% قطر اولیه سیم بکسل مرجوع است.
نکته: برای حالت‌های واتابیدگی، خرابی مغز سیم بکسل، حالت قفس پرندگی هیچ معیار پذیرشی ندارد.
نکته: نحوه اتصال سوکت‌های گوه‌ای و بست کرپی باید به درستی صورت گرفته باشد.
درام جرثقیل
- درام جرثقیل باید بدون تغییر شکل، ترک و یا شکستگی باشد.
- باید دارای عملکرد مناسبی باشد و اتصالات انتهایی سیم بکسل به دور درام نیز محکم باشند.
- شیار‌های درام جرثقیل باید متناسب با قطر سیم بکسل باشد و حداقل 2 دور سیم بکسل دور درام در پایین ترین وضعیت قلاب وجود داشته باشد.
- باید تمهیداتی برای راهنمایی سیم بکسل برای منظم جمع شدن بکسل به دور درام (ROPE GUIDE) در نظر گرفته و دارای عملکرد مناسبی باشد.
قرقره‌ها
- قرقره‌های جرثقیل در بازدید ظاهری باید بدون آسیب دیدگی، ساییدگی و بازشدگی باشند.
- عمق شیار‌های قرقره باید 1.5 برابر قطر سیم بکسل‌ها باشد.
قلاب
- بر روی قلاب باید مشخصات ظرفیت، سازنده، اندازه دهانه قلاب باشد.
- در بازرسی ظاهری قلاب باید بدون خمیدگی، تغییر شکل، پیچیدگی، ترک، سوراخکاری، جوشکاری و هر گونه عملیات ماشین کاری باشد.
- دهانه قلاب در صورتی که 15% از حالت اولیه خود بیشتر باز شود قلاب مورد پذیرش نیست.
- قلاب باید دارای زبانه شیطانک با عملکرد مناسب باشد.
- در صورت ساییدگی قلاب بیش از 10% درصد از حالت اولیه مورد تایید نیست.
ترمز‌ها
عملکرد ترمز‌های بالابری و ترمز حرکت‌های طولی و عرضی باید مناسب و بعد از قطع نیرو بدون شوک متوقف شوند و ترمز‌ها باید در برابر شرایط محیطی مانند باران، روغن، گریس و غیره محافظت شده باشند.
قطع کن‌ها
- قطع کن حد بالای قلاب باید سالم و دارای عملکرد صحیح باشند.
- قطع کن‌های طولی و عرضی در صورت تعبیه آنها توسط سازنده جرثقیل باید دارای عملکرد صحیح باشند.
سیستم برق رسانی
در بازرسی از خطوط برق رسانی طولی و عرضی جرثقیل‌های سقفی این خطوط باید دارای مکان مناسب و به درستی مهار شده باشند و کابل‌ها آویزان نباشند و نباید جایی گیر کرده باشند و از کش آمدن کابل‌ها جلوگیری شود.
ریموت کنترل
- جرثقیل‌هایی که با استفاده از ریموت کنترل می‌شوند باید دکمه‌های سالم و بدون شکستگی داشته باشند.
- بررسی عملکرد ریموت کنترل و در صورت وجود چند جایگاه جلوگیری از عملکرد همزمان.
- ریموت کنترل باید دارای کلید قطع کن اضطراری با عملکرد صحیح باشد.
تست عملکردی
پس از پایان بازرسی‌ها از جرثقیل اکنون زمان تست بار آن است و اینکه حرکت کلیه دامنه‌ها و ترمز‌ها باید در این مرحله چک شوند. یک بار با ظرفیت 100% بار نامی آماده و برای تست خیز پل جرثقیل استفاده شود.
نکته: حداکثر خیز پل باید کمتر از طول پل جرثقیل تقسیم بر عدد ثابت 888 باشد.
در مرحله بعد یک بار با 125% ظرفیت نامی جرثقیل آماده و تست اضافه بار را انجام داده و در این مرحله جرثقیل باید بدون ترک، تغییر شکل، پوسته پوسته شدن رنگ یا صدمه و آسیب باشد.
نکته: تست باید در شرایط ایمن و بعد از بازرسی اجزا و قسمت‌های جرثقیل و تایید آنها صورت بگیرد.
رعایت نکات ایمنی در حین بازرسی و تست بار برای بازرسین اهمیت بالایی دارد و باید در شرایطی که امن و تجهیزات ایمن باشند بازرسی‌ها صورت بگیرند و همچنین بازرس ایمنی باید از وسایل تجهیزات فردی برای بازرسی کند. در ادامه مقالات با ما همراه باشید.
